Mechanizm raportowania schematów podatkowych, znany jako MDR (Mandatory Disclosure Rules), został wprowadzony w celu przeciwdziałania unikaniu opodatkowania i agresywnej optymalizacji podatkowej. Jego celem jest zwiększenie przejrzystości transakcji, które mogą stwarzać ryzyko uchylania się od zobowiązań podatkowych. Zrozumienie, kiedy powstaje obowiązek raportowania, jest kluczowe dla każdego przedsiębiorcy i podmiotu zobowiązanego do stosowania przepisów MDR.
Czym są schematy podatkowe w rozumieniu MDR?
Schemat podatkowy to uzgodnienie, które spełnia określone kryteria i wchodzi w zakres przepisów MDR. Nie każde uzgodnienie jest schematem podatkowym. Kluczowe jest to, aby miało ono charakter transgraniczny, czyli dotyczyło więcej niż jednego państwa członkowskiego unii europejskiej, lub aby istniały przesłanki wskazujące na potencjalne ryzyko wykorzystania go do uniknięcia opodatkowania. Przepisy definiują szeroki katalog cech charakteryzujących schematy podatkowe, zwane sygnałami ostrzegawczymi lub cechami rozpoznawczymi. Ich obecność w uzgodnieniu może wskazywać na konieczność zgłoszenia go do właściwego organu.
Kluczowe cechy schematów podatkowych
Do sygnałów ostrzegawczych zalicza się między innymi: stosowanie klauzuli poufności w celu ograniczenia przepływu informacji o schemacie, pobieranie wynagrodzenia zależnego od uzyskanych korzyści podatkowych, dokonywanie płatności zagranicznych, które są w całości lub częściowo wolne od opodatkowania lub podlegają preferencyjnemu opodatkowaniu, a także dokonywanie transakcji, które prowadzą do znaczącego obniżenia zobowiązania podatkowego. Inne przykłady to strukturyzowanie transakcji w celu obejścia przepisów o cenach transferowych czy tworzenie pozornych transakcji.
Kto jest zobowiązany do raportowania schematów podatkowych?
Obowiązek raportowania schematów podatkowych spoczywa na promotorze. Promotorem jest osoba lub podmiot, który projektuje, oferuje do wdrożenia lub wdraża schemat podatkowy. Może to być doradca podatkowy, prawnik, bank, księgowy lub inny profesjonalista, który bierze udział w tworzeniu lub wdrażaniu uzgodnienia. Jeśli promotor nie działa lub nie ma miejsca zamieszkania, siedziby lub zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obowiązek raportowania przechodzi na korzystającego. Korzystającym jest osoba lub podmiot, który przygotowuje się do wdrożenia lub wdraża schemat podatkowy.
Obowiązki korzystającego w przypadku braku promotora
Jeśli w procesie wdrażania schematu podatkowego nie ma promotora, lub jeśli promotor nie działa na terenie unii europejskiej, obowiązek zgłoszenia schematu spoczywa na korzystającym. Korzystający musi wówczas samodzielnie ocenić, czy dane uzgodnienie spełnia kryteria schematu podatkowego i jeśli tak, dokonać jego zgłoszenia. Warto podkreślić, że w przypadku schematów transgranicznych, może istnieć więcej niż jeden promotor lub więcej niż jeden korzystający, a obowiązek raportowania może dotyczyć kilku podmiotów jednocześnie.
Kiedy powstaje obowiązek raportowania?
Obowiązek raportowania schematu podatkowego powstaje w momencie, gdy spełnione zostaną dwa warunki. Po pierwsze, uzgodnienie musi spełniać kryteria schematu podatkowego, co oznacza, że zawiera co najmniej jedną cechę rozpoznawczą. Po drugie, musi nastąpić przesłanka do wdrożenia schematu. Przesłanka do wdrożenia schematu to moment, w którym korzystający dokonał pierwszej czynności związanej z wdrożeniem schematu. Może to być podpisanie umowy, dokonanie płatności, wystawienie faktury czy inne działanie świadczące o rozpoczęciu realizacji uzgodnienia.
Termin na zgłoszenie schematu podatkowego
Termin na zgłoszenie schematu podatkowego jest ściśle określony. W przypadku schematów krajowych, obowiązek zgłoszenia powstaje nie później niż 30 dni od dnia następującego po dniu, w którym udostępniono wzór dokumentu ogólnego albo przekazano informację o spełnieniu warunku stanowiącego cechę rozpoznawczą. Natomiast dla schematów transgranicznych, termin ten wynosi również 30 dni, ale liczy się od dnia następującego po dniu udostępnienia wzoru dokumentu ogólnego lub przekazania informacji o spełnieniu warunku stanowiącego cechę rozpoznawczą, lub od dnia zawarcia uzgodnienia, jeśli wcześniej nie istniała żadna z tych przesłanek.
Co należy zgłosić w ramach schematu podatkowego?
Zgłoszenie schematu podatkowego wymaga dostarczenia szczegółowych informacji do właściwego organu podatkowego. W przypadku schematów transgranicznych, zgłoszenia dokonuje się na podstawie specyficznego formularza, który zawiera dane dotyczące promotora, korzystającego, opisu schematu, zastosowanych rozwiązań prawnych i ekonomicznych, a także informacji o uzyskanych korzyściach podatkowych. Do zgłoszenia należy dołączyć również wzór dokumentu ogólnego lub inne dokumenty potwierdzające istnienie schematu.
Informacje wymagane przy zgłoszeniu
W ramach zgłoszenia schematu podatkowego wymagane jest podanie danych identyfikacyjnych wszystkich zaangażowanych stron, w tym numerów identyfikacji podatkowej. Należy również szczegółowo opisać funkcjonalność i cel schematu, wskazując na zastosowane rozwiązania prawne i ekonomiczne. Istotne jest również przedstawienie informacji o przesłankach do wdrożenia schematu, które uzasadniają jego stosowanie. W przypadku schematów transgranicznych, kluczowe jest wskazanie państw, których dotyczą te schematy.
Konsekwencje niezgłoszenia schematu podatkowego
Niezgłoszenie schematu podatkowego lub zgłoszenie go z naruszeniem przepisów może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych. Podmioty zobowiązane do raportowania, które nie dopełnią tego obowiązku, mogą zostać ukarane grzywną. Wysokość kary zależy od skali naruszenia i może być znacząca. Dodatkowo, niezgłoszenie schematu może być traktowane jako próba ukrycia działań mających na celu uniknięcie opodatkowania, co może skutkować dalszymi kontrolami podatkowymi i negatywnymi konsekwencjami dla działalności gospodarczej.
Kary za brak raportowania
Kary za brak raportowania schematów podatkowych są określone w ustawie i mogą wynosić od kilkuset tysięcy do nawet kilku milionów złotych. Warto pamiętać, że kary mogą być nakładane na każdego promotora lub korzystającego, który naruszył przepisy MDR. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, która opiera się na agresywnej optymalizacji podatkowej, konsekwencje mogą być bardzo dotkliwe, prowadząc do utraty reputacji i problemów z płynnością finansową.
