„Shrinkflation” – nowe oblicze inflacji
Inflacja to zjawisko, które dotyka nas wszystkich, wpływając na ceny produktów i usług. Jednak w ostatnich latach obserwujemy subtelniejszą, choć równie dotkliwą formę podwyżki cen, znaną jako „shrinkflation”. To angielskie słowo, które coraz częściej pojawia się w kontekście codziennych zakupów, opisuje sytuację, w której producenci zmniejszają gramaturę lub objętość opakowania, utrzymując przy tym cenę na niezmienionym poziomie lub nawet ją nieznacznie podnosząc. W efekcie konsumenci otrzymują mniej produktu za te same pienoseńdze, co stanowi ukryty wzrost kosztów. Zjawisko to jest powszechne w wielu branżach, od spożywczej, przez kosmetyczną, aż po chemię gospodarczą.
Jak producenci stosują „shrinkflation”?
Producenci wykorzystują „shrinkflation” jako sposób na utrzymanie swojej marży zysku w obliczu rosnących kosztów produkcji, surowców czy energii. Zamiast otwarcie podnosić ceny, co mogłoby zrazić klientów, decydują się na zmniejszenie ilości produktu w opakowaniu. Może to przybrać różne formy:
- Zmniejszenie wagi netto: Klasyczny przykład to batonik, który kiedyś ważył 100 gramów, a teraz waży 90 gramów, ale jego cena pozostała taka sama.
- Zmniejszenie objętości: Podobnie w przypadku płynów, takich jak jogurt czy napój, gdzie opakowanie może wyglądać tak samo, ale zawiera mniej mililitrów.
- Zmiana kształtu opakowania: Czasami producenci zmieniają kształt opakowania, aby sprawić wrażenie, że produktu jest tyle samo, podczas gdy faktycznie jego zawartość się zmniejszyła. Może to być na przykład głębsze wgłębienie na dnie opakowania lodów.
- Zmniejszenie liczby sztuk: W przypadku produktów sprzedawanych na sztuki, na przykład papieru toaletowego czy klocków, producenci mogą zmniejszyć liczbę sztuk w opakowaniu.
Kluczowe jest to, że opakowanie często pozostaje wizualnie podobne, co ma na celu utrudnienie konsumentom szybkiego zauważenia zmiany.
Dlaczego „shrinkflation” jest trudna do zauważenia?
„Shrinkflation” jest zjawiskiem podstępnym, ponieważ nie jest tak oczywiste jak bezpośrednia podwyżka ceny. Konsumenci często kupują swoje ulubione produkty od lat i przyzwyczajeni są do ich wyglądu i ceny. Zmiana gramatury czy objętości o kilka procent może być niezauważalna przy szybkich zakupach. Dodatkowo, producenci często wprowadzają te zmiany stopniowo lub w połączeniu z innymi modyfikacjami opakowania, co dodatkowo utrudnia identyfikację. Warto również zauważyć, że często zmianie ulegają opakowania produktów o niższej cenie, które są kupowane impulsywnie lub traktowane jako produkty pierwszej potrzeby, gdzie konsumenci są mniej skłonni do dokładnego sprawdzania składu i wagi.
Jak rozpoznać „shrinkflation” na własną rękę?
Rozpoznanie „shrinkflation” wymaga od konsumenta pewnej świadomości i uwagi podczas zakupów. Oto kilka praktycznych wskazówek, które pomogą Ci zidentyfikować to zjawisko:
- Porównuj ceny za jednostkę: Zawsze sprawdzaj cenę za kilogram, litr lub sztukę. Większość sklepów podaje tę informację na etykiecie cenowej. Nawet jeśli cena opakowania się nie zmieniła, cena za jednostkę mogła wzrosnąć, jeśli produkt został zmniejszony.
- Czytaj etykiety z uwagą: Nie polegaj wyłącznie na wyglądzie opakowania. Dokładnie sprawdzaj wagę netto lub objętość produktu podaną na opakowaniu. Zwracaj uwagę na wszelkie zmiany w porównaniu do poprzednich zakupów.
- Śledź swoje ulubione produkty: Jeśli regularnie kupujesz te same produkty, zwróć uwagę na wszelkie zmiany w ich opakowaniach. Czy opakowanie wydaje się mniejsze? Czy zawartość jest mniejsza?
- Porównuj produkty różnych marek: Jeśli widzisz, że jedna marka zmniejsza gramaturę, sprawdź, czy inne marki w tej samej kategorii robią to samo. Czasami może to być trend rynkowy.
- Zwracaj uwagę na promocje: Czasami producenci oferują produkt w „nowej, ulepszonej” wersji, która może zawierać mniej produktu za tę samą cenę. Bądź sceptyczny wobec takich „ulepszeń”.
- Korzystaj z aplikacji i stron internetowych: Istnieją aplikacje i strony internetowe, które pomagają konsumentom śledzić zmiany cen i gramatur produktów.
Długofalowe konsekwencje „shrinkflation”
Choć „shrinkflation” może być dla producentów skutecznym sposobem na zarządzanie kosztami, ma ona również swoje długofalowe konsekwencje dla konsumentów i rynku. Zmniejszając ilość produktu, producenci mogą nieświadomie podkopać lojalność klientów, którzy poczują się oszukani. Ponadto, zjawisko to może przyczynić się do ogólnego spadku zaufania do marek. W dłuższej perspektywie, konsumenci, którzy zauważą te zmiany, mogą zacząć szukać alternatywnych, tańszych produktów lub nawet zacząć produkować niektóre rzeczy samodzielnie. Ważne jest, aby konsumenci byli świadomi tego zjawiska i aktywnie reagowali, porównując ceny i zwracając uwagę na skład oraz wagę produktów. Tylko w ten sposób możemy wywierać presję na producentów, aby byli bardziej transparentni w swoich działaniach.
